از این‌رو به واسطه نقش پول و بانکداری در تجارت، بانکداری الکترونیک اصلی‌ترین زیربنای تجارت الکترونیک محسوب می‌شود.
بانک‌ها به‌عنوان یک بنگاه اقتصادی که وظیفه ارائه خدمات پولی و مالی را دارند با بهره‌گیری از فناوری اطلاعات از سویی می‌توانند هزینه‌های خود را کاهش داده و موجب سود دهی خود و ذی‌نفعانشان را فراهم کنند و از سوی دیگر موجب رضایتمندی مشتریان خود شوند.
در این خصوص با وجود پیشرفت‌هایی که در حوزه خدمات پول الکترونیکی و ابزارهای پرداخت در کشور داشته‌ایم در استفاده از سامانه‌های یکپارچه اطلاعاتی برای الکترونیکی‌کردن تعاملات درون بانکی و بین بانکی و اتصال برخط مشتریان به بانک در آغاز راه هستیم؛
به همین دلیل فناوری اطلاعات نتوانسته باعث کاهش هزینه‌ها و ارزان‌تر شدن خدمات بانکی و نیز حذف رویه‌های سنتی نظیر توسعه شعب فیزیکی بانک‌ها و اسکناس شود.
طی سال‌های اخیر، روند رو به رشدی را در توسعه خودپردازها و دیگر ابزارهای پرداخت الکترونیکی داشته‌ایم اما این میزان پیشرفت در همه بانک‌ها یکسان نبوده و در برخی خدمات، تفاوت چشمگیری وجود دارد.
این مسئله باعث بروز مشکلات در تعاملات بین بانکی و نیز نزد مشتریان می‌شود. میزان استقبال مردم برای استفاده از روش‌های نوین بانکی در رشد قابل‌قبول پرداخت‌های الکترونیکی قبوض تلفن همراه و ثابت، آب، برق و گاز مشهود است و ضرورت دارد این خدمات به تمامی اسناد پرداختنی دوره‌ای نظیر اقساط بانکی توسعه یابد.
هرچند در این بین افزایش تمایل به استفاده از خودپردازها برای دریافت پول باعث افزایش سرانه اسکناس و سرعت گردش پول سنتی شده و در نهایت باعث افزایش هزینه شود در حالی‌که هیچ سودی برای بانک‌ها نداشته است.
به‌نظر می‌رسد در این خصوص بانک مرکزی به‌عنوان نهاد نظارتی و سیاستگذار مستقل باید به‌طور مستمر پیگیر عملکرد بانک‌ها در توسعه خدمات بانکداری الکترونیکی باشد و برای همسو و یکپارچه کردن آنها، تصمیمات و سیاست‌های مناسبی اتخاذ و به‌طور جدی سطح کیفیت مطلوب خدمات را ارزیابی و کنترل کند تا شاهد مسائلی نظیر ارائه نکردن خدمت به کارت‌های دیگر بانک‌ها و یا فقدان خدمت‌دهی در برخی اوقات نباشیم.
از مهم‌ترین مسائل و ضرورت‌های پیش روی توسعه بانکداری الکترونیک می‌توان به لزوم آموزش مستمر کارکنان بانک‌ها، بهره‌گیری از نظامهای اطلاعاتی یکپارچه و استاندارد، تقویت زیرساخت امن و مطمئن ارتباطی، فرهنگ‌سازی عمومی برای استفاده از خدمات الکترونیک، ایجاد استاندارد‌ها و سازوکارهای تعاملات بین بانکی و پرداخت‌های الکترونیکی و ایجاد الزامات قانونی برای استفاده و توسعه خدمات الکترونیکی اشاره کرد.
اما مهم‌ترین بحث در توسعه بانکداری الکترونیک ایجاد حمایت‌های قانونی از فرایندهای الکترونیکی در جهت ایجاد اعتماد نزد کاربران است.
با توسعه الکترونیکی شدن مبادلات پولی و مالی، سوءاستفاده از این امکانات هم رشد یافته و ضرورت دارد با بهره‌گیری از خدمات امضای الکترونیک و افزایش امنیت نظامهای بانکی در کنار حمایت‌های کیفری و افزایش ریسک‌پذیری بانک‌ها به توسعه بانکداری الکترونیک و ایجاد اطمینان نزد مشتریان خدمات کمک کرد.
* مدیر دفتر فناوری‌های نوین مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی
